Giám đốc một công ty môi giới bất động sản có trụ sở tại Nam Từ Liêm cho biết từ cuối năm ngoái, đơn vị đã đóng cửa hai chi nhánh ở Hải Dương và Thanh Hóa, trụ sở chính tại Hà Nội giảm hai phần ba diện tích văn phòng đang thuê. Theo vị này, nếu như đầu năm 2022, sau nhiều đợt tuyển, nhân sự của công ty lên hơn 100 thì nay chỉ còn hơn 20 người. Nhân sự giảm gần 10 lần nên văn phòng đang thuê cũng phải thu hẹp lại để giảm chi phí vận hành.
Không chỉ doanh nghiệp bất động sản, nhiều công ty công nghệ và lĩnh vực khác cũng thu hẹp không gian làm việc. Theo dữ liệu của Savills, số lượng các giao dịch cho thuê văn phòng với công ty công nghệ thông tin trong nửa đầu năm nay giảm một nửa so với cùng kỳ năm ngoái, đạt khoảng 16%. Các công ty công nghệ và bất động sản, vốn chiếm cơ cấu lớn trong nhóm khách thuê văn phòng, đều trong đợt cắt giảm quy mô, nhân sự, dẫn đến làn sóng rời bỏ hoặc chuyển đổi mặt bằng văn phòng.
CBRE ghi nhận tỷ lệ hấp thụ trong quý II ở mức âm hơn 5.000 m2 do một số khách thuê thu hẹp diện tích hoặc chuyển tới văn phòng chia sẻ. Tỷ lệ trống văn phòng hạng B cũng tăng hơn 5% theo năm, đạt 15,5 %.
Báo cáo quý II của JLL cũng chỉ ra diện tích hấp thụ văn phòng hạng A tại Hà Nội giảm gần 28% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt gần 7.300 m2. Trong khi diện tích trống vẫn ở mức cao, khoảng 79.000 m2 trong quý II, tương đương tỷ lệ trống 17%. Lý do là nguồn cung mới tăng mạnh trong giai đoạn 2020-2023 trong khi nhu cầu thuê gần như không tăng trưởng giai đoạn này.
Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam nhìn nhận bất động sản văn phòng đang đối mặt với “khủng hoảng thừa” bởi nguồn cung tăng trong khi nhu cầu giảm do doanh nghiệp lâm vào khó khăn, buộc phải giảm quy mô, trả mặt bằng, đóng bớt chi nhánh.
Ông Bùi Hữu Ánh, Giám đốc Maison Office, đơn vị cho thuê văn phòng tại Hà Nội và TP HCM cho biết từ đầu năm đến nay, nguồn cung các tòa văn phòng cho thuê sẵn nội thất tăng cao trong khi hai năm qua gần như không xuất hiện. Lý do là nhiều doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng thuê văn phòng trước hạn hoặc chuyển nhượng mặt bằng vì khó khăn. Những đơn vị này đột ngột dừng hợp đồng nên để lại gần như toàn bộ cơ sở vật chất, thay vì hoàn trả mặt bằng thô ban đầu.
Giám đốc Maison Office cũng cho hay đa số khách hàng hỏi thông tin thuê văn phòng cuối năm ngoái để ký hợp đồng thuê năm nay đều hoãn kế hoạch. Do đó những tòa văn phòng mới ra hàng thời điểm này sẽ khó khăn hơn bởi khả năng lấp đầy chậm hơn hẳn với giai đoạn 2021-2022.
Bà Hoàng Nguyệt Minh, Giám đốc cấp cao, Bộ phận cho thuê thương mại, Savills Hà Nội cho biết các khách thuê ngày càng ưu tiên những tòa văn phòng có giá cả phải chăng. Do đó, những tòa nhà có giá thuê cao, ở mức 40-50 USD mỗi m2 có số lượng giao dịch chậm hơn hẳn cùng kỳ năm ngoái.
Để duy trì tính cạnh tranh và đẩy mạnh công suất, nhiều đơn vị cho thuê hạ giá hoặc tăng cường khuyến mãi cho khách. Ông Ánh ví dụ một số tòa nhà đang áp dụng chương trình khách thuê ký hợp đồng 36 tháng sẽ được miễn phí tiền thuê vào tháng thứ 12, 24 và 36. Dù đơn giá thuê không giảm nhưng tổng giá trị hợp đồng thuê đã giảm ba tháng tiền thuê. Hay một số tòa văn phòng hạng B còn hỗ trợ lắp đặt cơ sở vật chất cho khách thuê thay vì bàn giao thô như trước đây.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp thay vì bỏ chi phí thiết kế văn phòng lớn đã lựa chọn thuê văn phòng trọn gói hoặc văn phòng chia sẻ (co-working space) trong ngắn hạn để tiết kiệm chi phí. Ông Ánh cho hay số lượng giao dịch văn phòng chia sẻ trong nửa đầu năm nay của Maison Office tăng gấp rưỡi so với cùng kỳ năm ngoái. Mô hình này có ưu điểm bán theo đơn vị chỗ ngồi hoặc phòng, thời gian thuê linh hoạt từ một tháng đến một năm. Có nơi cho thuê chỗ ngồi đáp ứng theo ngày, theo tuần.
“Giao dịch tăng nhưng phần lớn đơn hàng có số lượng dưới 10 chỗ, giảm 5-10 lần so với trước đây nên doanh số chung vẫn sụt giảm. Văn phòng trọn gói hoặc văn phòng chia sẻ cũng chỉ là giải pháp tạm thời của nhiều doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn”, Giám đốc Maison Office nói.
Dù nhu cầu có xu hướng sụt giảm, nguồn cung văn phòng mới tiếp tục được bổ sung. Thị trường Hà Nội sẽ có thêm nhiều tòa nhà văn phòng quy mô lớn đi vào hoạt động trong năm nay với tổng diện tích cho thuê trên 90.000 m2.
“Tỷ lệ trống của các tòa nhà hiện hữu dự đoán gia tăng dưới áp lực từ làn sóng nguồn cung mới này”, chuyên gia CBRE nhìn nhận.
Ngọc Diễm